Valpreventie helpt

Valincidenten bij mensen van 65 jaar en ouder nemen toe; één op de drie valt minstens een keer per jaar. Zo’n val heeft vaak verstrekkende gevolgen voor de gezondheid. Het aantal 65-plussers dat na een val naar de Spoedeisende Hulp moet, is in tien jaar met maar liefst veertig procent gestegen. Hoe kunt u vallen voorkomen en op welke manier kunnen de zorgverleners van gezondheidscentrum Charley Toorop daarbij helpen? lees verder

Steviger in uw schoenen

“Ouderen die eenmaal een keer zijn gevallen lopen een groter risico om nog een keer te vallen. Ze komen in een vicieuze cirkel. Door een val raken zij vaak minder actief of worden zij angstiger om te bewegen met als gevolg dat er nieuw valgevaar op de loer ligt,” vertelt geriatriefysiotherapeut Saskia Groenendijk. Er zijn in- en externe risicofactoren die bij vallen een rol spelen. Interne factoren zijn bijvoorbeeld verminderde spierkracht, evenwichtsstoornissen, slechter zien, medicatiegebruik, incontinentie, inactiviteit of bepaalde aandoeningen. Bij externe factoren kunt u denken aan verkeerd gebruik van een loophulpmiddel, losliggende stoeptegels, vloerkleedjes in huis, losliggende snoeren of verkeerd schoeisel.

Oorzaak

Bent u gevallen, dan is het belangrijk eerst te kijken welke oorzaak daaraan ten grondslag ligt. De huisarts zal eerst een aantal zaken uitsluiten voordat u naar een fysiotherapeut wordt doorverwezen. “Vallen kan bijvoorbeeld te maken hebben met bloeddrukproblemen of het gebruik van bepaalde medicatie. Als huisartsen nemen wij eerst het hele spectrum onder de loep om te beoordelen of er geen medische factoren zijn die het vallen veroorzaken. Zo’n screening bij de huisarts of praktijkondersteuner is belangrijk omdat vallen ook een duidelijk signaal kan zijn dat er lichamelijk iets mis is,” zegt huisarts Ruud Verdonk.

De huisartsen en fysiotherapeuten werken nauw samen op dit gebied. Saskia: “Blijkt er op medisch gebied niets te vinden, dan komt iemand meestal bij mij terecht. Tijdens het intakegesprek en bij het lichamelijk onderzoek probeer ik samen met de patiënt te achterhalen wat de oorzaak van de val is geweest, welke factoren daaraan ten grondslag kunnen liggen en of deze trainbaar zijn. Als er een indicatie voor fysiotherapie is, maak ik een programma op maat waarin vaak spierkracht, evenwicht en conditie getraind worden. Dit gebeurt zo functioneel mogelijk zodat er een vertaalslag gemaakt kan worden naar het dagelijks handelen. Soms bezoek ik ook iemand thuis om te kijken hoe het huis is ingericht en of ik nog tips kan geven, bijvoorbeeld op het gebied van verlichting, voldoende loopruimte of het schoeisel dat iemand in huis draagt.”

Vallen Verleden Tijd

Recentelijk heeft Saskia een cursus valpreventie en valtraining gevolgd om patiënten nog beter te begeleiden. “Ik mag nu ook de cursus ‘Vallen Verleden Tijd’ aanbieden aan mensen met een valrisico. Deze cursus bestaat uit tien lessen waarin je leert hoe je moet vallen om de impact met de grond en daarmee de lichamelijke schade te beperken. Ook wordt er geoefend op een parcours waar allerlei situaties uit het dagelijks leven worden nagebootst, zoals lopen op verschillende ondergronden en hellingen en knielen om iets uit een laag kastje te pakken. Deze cursus is bedoeld voor mensen met valrisico die minimaal 15 minuten zelfstandig kunnen lopen. Kunnen zij dit niet of is er een andere reden waarom ze niet in een groep behandeld kunnen worden, dan behandel ik ze individueel. De organisatie van deze cursus vergt wat tijd, maar de verwachting is dat ik er in 2019 mee start.”

Effect

In de praktijk blijkt dat het aantal valincidenten na het volgen van de cursus ‘Vallen Verleden Tijd’ met zo’n 46 procent vermindert. Het heeft dus zeker effect. Ook met individuele training in de praktijk bereikt Saskia goede resultaten. “Mensen worden zich bewuster van de gevaren en van wat ze allemaal wel en niet kunnen en hebben minder valangst.” Saskia en Ruud besluiten: “Bent u onlangs of in het verleden gevallen en merkt u dat u daardoor steeds minder beweegt of angstiger bent tijdens het bewegen? Kom dan eens langs bij onze praktijk. Wij onderzoeken dan de achterliggende oorzaken en stellen een behandelplan op om u letterlijk en figuurlijk steviger in uw schoenen te laten staan.”

Letsel door valongevallen 65-plussers in 2017

  • 3.200 per 100.000 ouderen (280 per dag)
  • 102.000 behandeling op de SEH
  • 3.849 overleden (11 per dag)